12 listopada przypada 100. rocznica urodzin Tadeusza Borowskiego, prozaika, poety i publicysty, należącego do pokolenia Kolumbów. Największą sławę przyniósł mu zbiór opowiadań zatytułowanych „Pożegnanie z Marią”.
Tadeusz Borowski urodził się w Żytomierzu, należącym do ZSRR. Gdy miał 4 lata, jego ojciec został aresztowany i wywieziony do pracy na terenie Rosji. Kilka lat później podobny los spotkał jego matkę, którą zesłano na Syberię. Starszy brat Juliusz trafił wówczas do internatu, a Tadeusz pod opiekę krewnych. Całej rodzinie udało się ponownie spotkać dopiero w 1934 roku. Wówczas osiedlili się w Polsce.
Tadeusz uczęszczał do gimnazjum w Warszawie. W 1940 roku, już po wybuchu wojny, zdał maturę na tajnych kompletach. Studiował polonistykę na podziemnym Uniwersytecie Warszawskim, gdzie poznał swoją przyszłą żonę – Marię Rundo.
Debiutował cyklem poetyckim pt. „Gdziekolwiek ziemia…”, własnoręcznie odbitym na powielaczu w ilości 165 egzemplarzy i wydanym w grudniu 1942 roku. Tomik utrzymany był w nurcie katastroficznym.
W lutym 1943 roku został aresztowany i wywieziony do obozu koncentracyjnego Auschwitz. Niemal w tym samym czasie do obozu trafiła Maria. Tadeusz kontynuował swą twórczość, pisał wiersze, piosenki, a także listy do narzeczonej. Stały się one inspiracją i bazą opowiadań dotyczących obozowej rzeczywistości. Zimą 1945 roku przewieziono go do Dachau, gdzie 1 maja więźniowie zostali wyzwoleni przez armię amerykańską.
Własne doświadczenia opisał w zbiorze nowel pt. „Kamienny świat” (1948) oraz opowiadań pt. „Pożegnanie z Marią” (1948). Znalazły się w nim także: „Dzień na Harmenzach”, „Proszę Państwa do gazu”czy „Śmierć powstańca”. Później dodano „U nas w Auschwitzu…”, „Ludzie, którzy szli”, „Ojczyzna” i inne. W swoich utworach pokazuje prawdziwe życie w obozie, egzystencję ludzi, którzy przestali wyznawać jakiekolwiek wartości moralne. Borowski pokazał proces dehumanizacji człowieka. Skazani na nędzę, na głód, na cierpienie, zaczynali działać instynktownie, bez skrupułów, bez zasad. Nie było litości nad słabszymi, a jedynie walka o przeżycie.
W 1951 roku Borowskiemu urodziła się córka. Kilka dni później odwieziono go do szpitala z objawami poważnego zatrucia i zamroczenia gazem oraz środkami nasennymi. Nie udało się go uratować. Zmarł 3 lipca 1951 roku, mając zaledwie 29 lat. Prawdopodobnie było to samobójstwo. Jego przyczyną mogło być rozczarowanie komunizmem albo nieszczęśliwy romans z inną kobietą. Do dziś jednak nie udało się ustalić, co pociągnęło go do tego kroku.
9 listopada 2022 r. Teatr Impresaryjny im. Włodzimierza Gniazdowskiego we Włocławku uczcił 100. rocznicę urodzin pisarza spektaklem „Gdziekolwiek ziemia jest snem…” w reżyserii Patryka Nowakowskiego.
Po książki Tadeusz Borowskiego zapraszamy do katalogu i bibliotek.
