We wrześniu chcemy przybliżyć Państwu gatunek literacki, jakim jest fantastyka. I choć jej rozwój w Polsce przypada dopiero na lata 80. XX wieku, to właśnie teraz obserwujemy wyraźne ożywienie.
Fantastyka to pojęcie odnoszące się nie tylko do literatury, ale również takich dziedzin, jak film, komiks, gry czy malarstwo. Jej głównym założeniem jest osadzenie fabuły w świecie, który całkowicie lub częściowo różni się od otaczających nas realiów. Nie narusza to jednak spójności akcji, dlatego czytelnik jest w stanie
zaakceptować tę swoistą grę literacką. Najczęściej wykreowana przez autora rzeczywistość wzbogacona jest o elementy nadnaturalne, dzięki czemu zabiera odbiorców w nierzeczywisty, choć niezwykły świat. Książki fantastyczne mają cudowną moc przeniesienia jej adresatów w zapierające dech w piersiach magiczne miejsca, do wyjątkowych postaci obdarzonych ponadludzkimi umiejętnościami oraz niespotykanych w świecie rzeczywistym stworów czy zwierząt. Fabuła takich utworów nie jest niczym ograniczona i zależy wyłącznie od wyobraźni samego autora.
Wyróżnić możemy trzy główne nurty zaliczane do literatury fantastycznej:
- fantastykę naukową, w której prym wiodą nauka i technologia, a akcja rozgrywa się najczęściej w przyszłości,
- fantasy, inspirowanej folklorem oraz mitologią, cechą charakterystyczną jest tutaj występowanie zjawisk nadprzyrodzonych,
- horror, którego celem jest wywołanie u czytelnika klimatu grozy, w czym pomagają postaci takie jak wampiry, zombie, demony, duchy oraz wilkołaki.
Fantastyka szczególnie obecna była w okresie romantyzmu. Przedstawicielami tego gatunku byli wówczas m. in. amerykański poeta i nowelista Edgar Allan Poe oraz niemiecki pisarz E.T.A. Hoffmann. Trzeba też wspomnieć o angielskiej pisarce Mary Shelley i jej niezapomnianym dziele pt. „Frankenstein”. W 1865 roku ukazała się powieść Lewisa Carrolla pt. „Alicja w krainie czarów”, pełna absurdalnych wizji oraz satyrycznych aluzji. Wiek XX jednak zdecydowanie należał do J. R. R. Tolkiena. Wraz z nim na rynku literackim pojawiły się takie powieści, jak „Hobbit, czyli tam i z powrotem” oraz „Władca pierścieni”. Za sprawą Franka Herberta poznaliśmy też historię „Diuny”.
W Polsce ten gatunek literacki praktycznie nie istniał aż do połowy XX wieku. Dopiero Stanisław Lem wprowadził i rozpropagował science fiction. „Solaris”, „Niezwyciężony” czy „Cyberiada” to tylko niektóre z jego utworów. Jego książki, przetłumaczone na ponad czterdzieści języków, poruszają tematy podróży kosmicznych, pozaziemskich form życia, odkryć naukowych oraz sztucznej inteligencji.
W 1982 roku powstał miesięcznik zatytułowany „Fantastyka”. Jego celem było promowanie literatury tego gatunku. Jest to czasopismo wydawane do tej pory, choć pod nieco zmienionym tytułem – „Nowa Fantastyka”.
Współcześnie zarówno polska, jak i zagraniczna fantastyka ma się bardzo dobrze. W Polsce do najbardziej znanych pisarzy zaliczymy m. in. Andrzeja Sapkowskiego, Jacka Piekarę, Jacka Dukaja, Andrzeja Pilipiuka czy Maję Lidię Kossakowską i jej męża Jarosława Grzędowicza. W prozie zagranicznej na uwagę zasługują George R.R. Martin, Stephen King, Steven Erikson, Jennifer L. Armentrout czy Sarah J. Maas.
