Piątek, 1 września 1939 roku, to – wyjątkowo – nie był pierwszy dzień szkoły, pamiętamy.
Chcemy też dziś przypomnieć Wam i sobie, i również pamiętać dzień 1 września zwyczajnie i bezpiecznie, jako pierwszy dzień szkoły właśnie, ale jednak… też nie taki zwyczajny pierwszy dzień szkoły. To tego dnia, we czwartek, 1921 roku, a więc dokładnie sto lat temu, rozpoczęła naukę w Gimnazjum Państwowym im. Marji Konopnickiej (pisownia oryginalna) we Włocławku Maria Markowska, przyszła honorowa obywatelka Włocławka.
Dzień to szczególny i rok szczególny.
Gimnazjum żeńskie wywodzące się z działającej jeszcze przed 1918 rokiem prywatnej ośmioklasowej szkoły średniej p. Masłowskiej właśnie w roku 1921 opuściły pierwsze maturzystki, a zaledwie miesiąc przed rozpoczęciem kolejnego roku kształcenia w murach szkoły młodych kobiet gimnazjum zostało docenione za swoje osiągnięcia dydaktyczne – stało się szkołą państwową i otrzymało imię Marii Konopnickiej.
Tak, to obecnie nasze III Liceum Ogólnokształcące im. Marii Konopnickiej przy ul. Bechiego 1, mieściło się wtedy przy ul. Brzeskiej 8 i to właśnie to miejsce, mentalnie, intelektualnie, ale i fizycznie (Włocławek, Kujawy) kształtowało oraz formowało przez kolejne trzy lata aż do matury postawę, zainteresowania i późniejsze wybory życiowe Marii Markowskiej, czyli Marii Danilewicz Zielińskiej, przyszłej pisarki, bibliotekarki, emisariuszki polskiej kultury na uchodźstwie.
Dzień 1 września, to także symboliczna data – powód – wyjazdu z Polski Marii Danilewicz Zielińskiej wraz z mężem i polskimi dyplomatami 18 lat później… Pamiętajmy.
Na ilustracji skany dokumentów z archiwum Uniwersytetu Warszawskiego: świadectwo dojrzałości oraz fotografia legitymacyjna młodej Marii.
(tekst: Emila Szczepańska)
