Dzisiejszy dzień, 10 grudnia, zapewne już na zawsze zostanie dla nas dniem, w którym Olga Tokarczuk odebrała swojego Nobla, ale to także inna kartka z kalendarza katalogerek.
Dziś swoje 189 urodziny obchodziłaby Emily Dickinson (1830-1886), poetka amerykańska, która za życia pozostała właściwie niepublikowana i nieznana – pierwsze wysłane do wydawcy wiersze zostały przez niego odrzucone jako zbyt nowatorskie jak na owe czasy. Pisała do szuflady i zostawiła po sobie 1775 wierszy, odkrytych po jej śmierci przez siostrę. Przyjaciele i rodzina zignorowali ostatnią prośbę Emily i nie zniszczyli ich.
Kompletna edycja poezji Dickinson ukazała się dopiero w 1955 roku, wtedy także doceniono je, uznając autorkę za najwybitniejszą i najbardziej oryginalną – obok Walta Whitmana – poetkę amerykańską (wikipedia). Główne motywy jej twórczości to drobiazgi życia codziennego, metafizyka przyrody i refleksje egzystencjalne – uczucia, sens życia, cierpienie, śmierć.
W 2016 roku można było obejrzeć film poświęcony jej skromnemu pustelniczemu życiu „A Quiet Passion” (Cicha namiętność), w reżyserii Terence’a Daviesa, z Cynthią Nixon w roli głównej, znaną przede wszystkim z roli Mirandy w „Seksie w wielkim mieście”. Dość zaskakująca obsada, podobną konsternację wzbudzają negatywne emocje, frustracja, wręcz agresja emanujące z filmowej poetki.
Taki dysonans poznawczy – na portreciku jakby trumiennym stara panna w koczku i w stu halkach, „buzia w ciup, rączki w małdrzyk” i starostereotypowe myślenie, bo właśnie ta oto pańcia pisze w jednym ze swoich wierszy „my life had stood – a loaded gun”.
Na język polski wiersze Emily Dickinson przekładali m.in.: Kazimiera Iłłakowiczówna, Ludmiła Marjańska, Stanisław Barańczak i Jacek Dehnel.
Swoje przekłady popełnił także Maciek Maleńczuk, kiedy miał jeszcze nosa do dobrych rzeczy 😉 nagrał je potem jako piosenki i wydał z zespołem Homo Twist (1996).
Poniżej możecie przeczytać wiersze Emily Dickinson w przekładzie Maleńczuka (zapis oryginalny), a posłuchać ich wystarczająco aroganckiego i wyzywającego wykonania na płycie, youtubie itp.
Wiersze i biografie Dickinson i Maleńczuka znajdziecie też jak zawsze u nas – w naszym katalogu i bibliotekach. Zapraszamy!
Z bibliotekarskim pozdrowieniem
Dział Gromadzenia i Opracowywania Zbiorów MBP
demony
nie trzeba być zamkiem
by być nawiedzony
nie trzeba być domem
by gościć demony
lepsze z duchem samotne
spotkanie na piętrze
niż własnego mózgu
niegościnne wnętrze
lepszy przez rynek galop
pod gradem kamieni
niż tak bezbronny stanąć
na niczyjej ziemi
ja w moim ja ukryte
to potworność większa
niż ukryty w mieszkaniu
zwyczajny morderca
ciało bierze rewolwer
on rygluje drzwi
nie widzi widma nad głową
nic
mózg
mózg jest szerszy niźli niebo
więc gdy staną ramię w ramię
ten pierwszy obejmie drugiego
i miejsce dla ciebie zostanie
mózg jest głębszy niźli morze
więc jak do błękitu błękit
ten pierwszy drugiego pochłonie
niby gąbka albo ręcznik
mózg ma wagę równą Bogu
a więc funt do funta zważmy
czym się różnią co być może
tym czym zgłoska od sylaby
nobody
jestem nikim a ty kim?
czy ty także jesteś nikim?
to znaczy byłaby z nas para
i to by się rozniosło zaraz więc milcz
jak ponuro stać się kimś
żabą co publicznie
skrzeczy w czerwcu chce się żyć
bagnu zebranemu licznie
