15 lipca przypada kolejna rocznica śmierci Marii Zofii Kuncewiczowej nazywanej „polską królową powieści psychologicznej”.
Urodziła się 30 października 1895 r. w Samarze (Rosja). Jej ojciec, Józef Dionizy Szczepański był nauczycielem matematyki, dyrektorem szkół średnich. Matka, Adelina Róża z Dziubińskich była z wykształcenia skrzypaczką i niespełnioną śpiewaczką.
Maria od 1900 r. mieszkała z rodzicami w Warszawie, a od 1906 r. w Płocku. W 1909 r. rodzina zamieszkała we Włocławku, ponieważ Józef Szczepański objął posadę dyrektora (od 1909 r. do 1916 r.) Włocławskiej Siedmioklasowej Szkoły Handlowej z Wydziałem Rolniczym i z polskim językiem wykładowym (obecnie LZK). Maria uczyła się na prywatnej pensji Aleksandry Aspis , którą ukończyła w 1912 r. Tak pisała o szkole:
„(…) we Włocławku chodziło (…) o dobre wychowanie. Dbano o to, żebyśmy się kłaniały z gracją, żeby zeszyty były oprawione, paznokcie i kołnierzyki czyste i żebyśmy umiały na pamięć „Odę do młodości”. Poza tym świat, czyli ulica Szeroka (obecnie 3go Maja), stał dla nas otworem”. („Fantomy”).
Maria Szczepańska mieszkała we Włocławku przy ul. Szkolnej w służbowym mieszkaniu ojca.
W latach 1912-1913 uczęszczała na kursy przygotowawcze u Leonii Rudzkiej w Warszawie, a w 1913 r. uzyskała dyplom nauczycielki domowej. Rok 1913 spędziła we Francji, gdzie na uniwersytecie w Nancy ukończyła w 1914 r. kurs języka i literatury francuskiej dla cudzoziemców.
Po pobycie we Francji powróciła do Włocławka. Za radą ojca założyła zakonspirowane kółka oświatowe, gdzie młodzież wierząca w to, że Polska odzyska niepodległość, zdobywała wiedzę oraz mogła dostać skromny posiłek.
Debiutowała opowiadaniem pt. „Bursztyny” w 1918 r. (pod pseudonimem M. Dołęga-Szczepańska) w piśmie „Pro Arte et Studios”. W 1919 r. pracowała jako tłumaczka w wydziale prasowym Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Była na Konferencji Pokojowej w Paryżu.
W 1921 r. wyszła za mąż za Jerzego Kuncewicza (1893-1984), prawnika, działacza społecznego, polityka, polskiego literata. W 1922 r. urodził im się syn Witold.
M. Kuncewiczowa publikowała w różnych pismach (m. in.: „Kierunki”, „Za i przeciw”, „Twórczość”, „Kultura”) opowiadania, felietony, szkice literackie. W 1926 r. otrzymała drugą nagrodę w konkursie Ligi Morskiej i Rzecznej za opowiadanie o tematyce morskiej pt. „Polska na fiszmarku”, które uważała za swój właściwy debiut.
Przez wiele lat uczyła się śpiewu (klasa operowa) najpierw w Konserwatorium Warszawskim, potem w Paryżu. Talent wokalny odziedziczyła po matce. Występowała z koncertami w stolicy i na prowincji. W 1927 r. dokonała ostatecznego wyboru i przestała koncertować.
Współpracowała z polskim radiem jako autorka m. in. pierwszej powieści radiowej „Dni powszednie państwa Kowalskich” i „Kowalscy się odnaleźli”. Od 1924 r. pracowała w polskim Oddziale PEN Clubu oraz w Związku Zawodowym Literatów Polskich.
W 1936 r. Kuncewiczowie na stałe przenieśli się z Warszawy do Kazimierza Dolnego, gdzie wybudowali dom.
W 1937 r. M. Kuncewiczowa otrzymała Nagrodę Literacką m. Warszawy, natomiast w 1938 r. Złoty Wawrzyn PAL.
Po wybuchu II wojny światowej przedostała się wraz z mężem do Francji, a później do Wielkiej Brytanii. Przez okres wojny prowadziła najpierw w Paryżu, później w Londynie polski oddział Pen Clubu za granicą.
W 1955 r. wyjechała do Stanów Zjednoczonych i zamieszkała w Nowym Jorku. W 1956 r. współpracowała z Radiem Wolna Europa. Od 1957 r. jej książki zaczęły ukazywać się w kraju. W 1958 r. pisarka przyjechała do Polski na Międzynarodowy Zjazd Tłumaczy w Warszawie.
W latach 1962-1968 prowadziła wykłady z literatury polskiej na Uniwersytecie w Chicago.
Od 1962 r. przyjeżdżała do Kazimierza do „Domu pod Wiewiórką” (dziś „Kuncewiczówka”), a od 1970 r. zamieszkała w nim na stałe.
W marcu 1984 r. zmarł Jerzy Kuncewicz, któremu Maria poświęciła książkę „Listy do Jerzego” (1988 r.).
W 1966 r. otrzymała nagrodę im. Włodzimierza Pietrzaka za wybitną twórczość literacką.
W 1971 r. otrzymała medal Fundacji Kościuszkowskiej „Za Zasługi dla Kultury Polskiej i Amerykańskiej”, a w 1974 r. Nagrodę Państwową I stopnia.
W 1974 r. ufundowała nagrodę za rozwijanie i popularyzację wiedzy o sztuce Kazimierza.
W 1982 r. otrzymała nagrodę Polskiego Ośrodka Stowarzyszenia Kultury Europejskiej, a w 1986 r. nagrodę im. Brata Alberta. Otrzymała także doktorat honoris causa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (1989 r.).
Została odznaczona Krzyżem Niepodległości (1931 r.), Złotym Krzyżem Zasługi (1938 r.), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, który przyjęła w 1987 r.
M. Kuncewiczowa otrzymała w 1938 r. honorowe obywatelstwo Kazimierza nad Wisłą.
Zmarła 15 lipca 1989 r. w Lublinie. Została pochowana w Kazimierzu Dolnym. Wraz z jej odejściem zamknęła się epoka kobiecej powieści psychologicznej.
Swoje wspomnienia dotyczące Włocławka pisarka zamieściła w książce „Fantomy” wydanej w 1971 r.
