Zapraszamy do zapoznania się z kolejną częścią naszej serii poświęconej przebraniom z zapustów kujawskich. Dziś przedstawimy Wam parę młodą, kominiarza i „innych”.
Obecne w pochodzie postaci panny i pana młodego symbolizują płodność, nowe życie. Panna młoda może mieć brzuszek ciążowy bądź nieść w rękach lalkę, co wprost podkreśla to znaczenie. Należy też wiedzieć, że tradycyjnie w kozie chodzili tylko mężczyźni i wcielali się również w role kobiece. Współcześnie biorą w niej udział też kobiety, a zjawisko to zaczęło być widoczne dopiero pod koniec lat 90. ubiegłego wieku, kiedy za pannę młodą czy Siorę sporadycznie przebierały się przedstawicielki płci pięknej.
Istotną rolę w zapustach kujawskich odgrywają postaci „z zewnątrz”, tzw. „inni”, żyjący w lokalnych społecznościach poza wspólnotą wiejską, pojawiający się na wsi rzadko – jak Żydzi, czy też ludy wędrowne – jak Romowie, a także postaci nazywane „dziadami”. Kojarzono ich z niezwykłymi umiejętnościami, np. Cyganów uważano za znawców ziołolecznictwa, a dziadów za boskich posłańców. Ich obecność miała zagwarantować skuteczność rytuału.
Postaci Żyda towarzyszy bardzo ekspresyjna Żydówka „Siora”. Odgrywają oni szczególną rolę w inscenizacji „zmartwychwstania” kozy, będącej najważniejszą postacią zapustną. Scenka ta symbolizuje przejście od śmierci do życia i analogicznie– pożegnanie z zimą i powitanie wiosny. Siora, podobnie jak panna młoda, może występować z „dzieckiem”, np. prowadząc wózek z lalką.
W pochodzie zauważymy też kominiarza, który ma przynosić szczęście, a jego umazana sadzą twarz stanowi dobrą wróżbę.
Serię będziemy kontynuować do końca karnawału. Tymczasem zapraszamy do katalogu i bibliotek po publikacje o zapustach.
Zdjęcia: Koza z Kruszyna, niezwykle ważna i jedna z pierwszych kujawskich grup zapustnych. Serdecznie dziękujemy za zgodę na wykorzystanie fotografii w celu popularyzowania regionu i wiedzy o zapustach kujawskich.