Monica Bellucci, Monica Vitti, „Monika, ach Monika, dziewczyna ratownika”…
? Przeglądając katalogerski kalendarz przy okazji wakacyjnych i urlopowych planów natrafiłam – nie, wcale nie na imieniny – na kolejne warte tekstu urodziny.
14 lipca 1918 roku w Uppsali urodził się Ingmar Bergman, szwedzki reżyser filmowy i teatralny, uważany za jednego z najoryginalniejszych oraz mających ogromny wpływ na ewolucję filmu w historii kina.
Jest on jednym z przedstawicieli kina autorskiego, a dzięki takim filmom jak „Lato z Moniką” (1953), „Persona”, czy „Siódma pieczęć” nie będzie najmniejszą przesadą, jeśli użyję tu również słowa „rewolucja”, jeśli o rozwój sztuki filmowej chodzi.
Zastanawiałam się zawsze, czy utalentowana i piękna Monica Bellucci otrzymała swoje imię po TEJ Monice? Bo że Rudiego Schubertha, autora tekstu i wykonawcę zacytowanej powyżej piosenki Wałów Jagiellońskich zainspirowała TA
Monika jestem pewna – lato, plaża, pożądanie i Szwecja wymieniona w jednej ze zwrotek.
? „Lato z Moniką” („Wakacje z Moniką”; „Sommaren med Monika”), w którym główne role odtwarzają Harriet Andersson i Lars Ekborg jest adaptacją powieści Pera Andersa Fogelströma z 1951 roku pod tym samym tytułem.
Historia wydaje się prosta. Oto młodziutki robotnik Harry spotyka Monikę, równie młodą kobietę. On jest nieśmiały, ona z temperamentem i wyzwolona, oboje niedojrzali. Zakochują się w sobie. Dziewczyna ucieka od patologicznego ojca i szuka pomocy u Harry’ego. Młodzi spędzają ze sobą noc w zacumowanej łodzi ojca chłopaka, a później Harry porzuca pracę i oboje uciekają wypływając łodzią na Archipelag Sztokholmski. Ich wspólne lato prawie że na bezludnych wyspach jest sielankowe niczym upojny sen, pełne słońca, swobody i namiętności. A potem jak to bywa, życie się upomina o swoje. Kończy się piękny sen i w życie bohaterów wkracza rzeczywistość. Aby nie zdradzić za wiele powiem tylko, że para sobie z monotonią codzienności nie poradziła.
? Scenariusz Bergmana miał początkowo duże problemy z dopuszczeniem go do produkcji. Powodem był wątpliwy moralnie wydźwięk filmu (nastoletni seks, stosunki pozamałżeńskie, nagość). Ostatecznie Szwedzka Akademia Filmowa skierowała go do produkcji, ale jego kontrowersyjność i atmosfera skandalu już go nie opuściły i w wielu krajach zanim trafił do szerszej publiczności został ocenzurowany. W specyficzny sposób „ocenzurowano” go w Stanach Zjednoczonych, o dziwo, bo pewien spryciarz zrobił mu marketing wręcz filmu dla bardzo dorosłych.
? Wraz z filmem „Ona tańczyła jedno lato” (1951), w reżyserii Arne Mattssona, „Lato” ugruntowało reputację Szwecji jako kraju wyzwolonego seksualnie, jeśli nie wiedzieliście skąd się taka opinia wzięła ;).
? Młody Bergman studiował w Sztokholmie literaturę i historię, ale interesował go przede wszystkim teatr i od teatru zaczynał jako twórca. Jako reżyser teatralny zadebiutował „Makbetem” Szekspira.
? Jego ulubieni dramatopisarze, których sztuki mają swój ciężar gatunkowy oraz gęstość psychologiczną, a skupiają się przede wszystkim na problematyce psychologii kobiety, to m.in.: Henryk Ibsen, August Strindberg, Tennessee Williams, Edward Albee, czy Yukio Mishima.
? Sukcesy m.in. filmów „Siódma pieczęć” i „Tam, gdzie rosną poziomki” na festiwalach filmowych w Cannes i w Berlinie w latach 50. pozwoliły mu już na pełną swobodę twórczą. Reżyser zrealizował w swoim życiu ponad 40 filmów, 140 przedstawień teatralnych, kilkanaście spektakli telewizyjnych, napisał również kilkanaście scenariuszy dla innych reżyserów.
Jego filmy są i bardzo osobiste, i uniwersalne, oto ich ponadczasowa siła. Cechuje je także duży artyzm, wysmakowanie estetyczne i nowatorstwo. Dominuje w nich odzwierciedlenie niepokojów egzystencjalnych, a obecność Boga jest – jak i była w życiu wewnętrznym Bergmana – kwestią niejednoznaczną i sporną.
? „Tematy, z którymi zmagał się Bergman, były trudne: milczenie i nieobecność Boga, egzystencjalna samotność człowieka w świecie, niemożność porozumienia z innymi, zagadka śmierci i cierpienia, emocjonalne piekło patologicznych relacji między bliskimi osobami, wina i pokuta, desperackie poszukiwanie sensu i usprawiedliwienia ludzkiego bytu. „Nie oglądam moich filmów zbyt często. Staję się wtedy płaczliwy i smutny” – wyznał Bergman. (źródło ? https://encyklopediateatru.pl//artykuly/42171/sztokholm-ingmar-bergman-nie-zyje)
Za najlepsze dzieło filmowe Bergmana uważany jest film „Fanny i Aleksander” (1982), nagrodzony czterema Oscarami, ale nagród było o wiele wiele więcej.
? Wracając do faktycznej bohaterki naszego dzisiejszego odcinka katalogerek, czyli książki „Lato z Moniką”, podzielę się z Wami małą anegdotą, a będzie to historia jednego zdjęcia.
Wrzuciłam kiedyś fotografię okładki polskiego wydania „Moniki” z 1991 roku na mojego fejsbuka, jako prezentację jednej z moich ulubionych książek w jakimś wyzwaniu. I jakie było moje zdziwienie, kiedy post był znikł! A ja dostałam żółtą kartkę. Okazało się, że złamałam wyśrubowane 😉 wysokie standardy ww firmy. Czy okładka jest rzeczywiście tak nieprzyzwoita? A książka?
To już sprawdźcie sami, zaglądając jak zwykle do naszego katalogu i bibliotek.
? Nie chciałam, żeby ten długawy tekst, ale którego to pisanie sprawiło mi niekłamaną przyjemność również trafił do kosza, dlatego poprosiłam koleżankę z naszej Strefy Dziecka o pocztówkę z wakacji nad Bałtykiem i oto jest, a dostarczona – taki psikus – dzięki ww firmie o wyśrubowanych standardach ;).
A samo foto jest takie nastrojowe… nostalgiczne, bo to już połowa lata za nami…
? Z innych ciekawostek – czy wiedzieliście, że mężem córki Bergmana, Evy, był Henning Mankell? Albo że w jeszcze w szwedzkim Królewskim Teatrze Dramatycznym wyreżyserował artysta m.in. „Iwonę, księżniczkę Burgunda” Gombrowicza, pokazaną w Krakowie w październiku 1996 roku?
???? Oczywiście wszystkie te tytuły, a także twórczość Ingmara w postaci wydań książkowych, prozę i scenariusze, znajdziecie u nas, zapraszamy ?
https://www.wloclawek-mbp.sowa.pl/sowacgi.php?KatID=0 .
? Dziś, 30 lipca, mija 15 lat od śmierci Ingmara Bergmana, a dokładnie tego samego dnia zmarł inny wielki reżyser i r-ewolucjonista kina – Michelangelo Antonioni (1912-2007), twórca takich dzieł jak: „Powiększenie”, czy „Zawód: Reporter”.
Z bibliotekarskim pozdrowieniem
Dział Gromadzenia i Opracowania Zbiorów MBP
tekst: Emila Szczepańska
? PS.: Wiecie, że filmy już też możecie u nas wypożyczyć? W Mediatece, w siedzibie przy ul. Warszawskiej. A w katalogu online też je znajdziecie.
