Dziś obchodzimy 160. rocznicę urodzin Marii Kretkowskiej, działaczki społeczno-katolickiej i przewodniczącej ogólnego ruchu ziemianek. Urodziła się 29 sierpnia 1863 roku w Arcelinie, w powiecie płońskim. W trakcie nauki w Warszawie uczęszczała jednocześnie na kursy pszczelarskie i medyczne.
W wieku 23 lat wyszła za mąż za dalekiego kuzyna Leona Kretkowskiego herbu Dołęga i przeniosła się na Kujawy. Weszła tym samym do rodziny, której rodowód sięgał czasów piastowskich, a wielu z rodu pełniło ważne funkcje publiczne, kościelne i wojskowe. Kretkowscy znani byli z licznych fundacji, głównie na rzecz kościoła katolickiego. Łożyli na utrzymanie licznych kościołów na Kujawach w tym na klasztor franciszkanów i katedrę we Włocławku, katedrę w Krakowie i bazylikę w Padwie.
Młodzi małżonkowie zamieszkali w niewielkim dworze w Zakrzewie, a po śmierci ojca Leona przenieśli się do domu w Baruchowie, gdzie dzięki zaangażowaniu Marii, odrestaurowano dwór, zadbano o park i uczyniono z tego miejsca ośrodek, w którym kultywowane były dawne tradycje rodu oraz ideały pracy dla dobra publicznego.
Maria Kretkowska uważała, że ziemianie winni otaczać opieką chłopów, pracować nad nimi w sferze edukacji, higieny, medycyny, kultury. Organizowała kursy dla nauczycielek i instruktorek, które pracowały w ochronkach. W 1916 r. we Włocławku była inicjatorką kursu dla ochroniarek, w którym udział wzięło 86 dziewcząt. W 1920 roku, podczas wojny polsko-bolszewickiej angażowała się we Włocławku w działalność Pogotowia Wojennego Koła Polek i formowała zmierzający na front szwadron „Dzieci Kujawskie”.
Na początku XX wieku wraz z innymi kobietami powołała do życia Zjednoczone Koło Ziemianek, którego przewodniczącą została w 1907 roku. Działając w tej organizacji pomagała społeczności chłopskiej. Swoje przemyślenia publikowała w „Świecie Kobiecym”, później „Polskim Łanie”. Wydała także wielokrotnie publikowaną rozprawę „O ochronach wiejskich”, w której zamieściła swoje przemyślenia oraz rady na temat funkcjonowania szkółek dla dzieci włościan działających pod opieką ziemian. Pisała w niej o konieczności zajęcia się formowaniem pozostawionych samym sobie dzieci chłopskich. Angażowała się wraz z mężem w szerzenie oświaty wśród służby folwarcznej i przygotowywanie tajnego nauczania dla ludności wiejskiej, za co Leon Kretkowski został aresztowany w 1912 roku przez władze carskie.
Za działalność, zasługi i pracę, została dożywotnią honorową przewodniczącą Koła wraz z pisarkami, Elizą Orzeszkową i Marią Rodziewiczówną. Maria Kretkowska w latach międzywojennych zasiadała w zarządzie PCK, Macierzy Szkolnej oraz Akcji Katolickiej.
Kretkowska zapraszała do Baruchowa wybitne osobistości kościelne, literatów, polityków i wojskowych. Jako działaczka polskich ziemianek spotykała się z elitą społeczną i kulturalną kraju.
Utrzymywała kontakty i szczyciła się znajomością z prezydentem Ignacym Janem Paderewskim i jego żoną.
Państwo Kretkowscy przeznaczali znaczne sumy na edukację zdolnych dzieci włościan. Wspierali rozwój placówek muzealnych. Wśród wielu przekazanych tym instytucjom pamiątek znalazł się ich strój ślubny darowany nowo tworzącemu się muzeum Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego we Włocławku. Znacznie włączyli się w ufundowanie nowego ołtarza dla włocławskiej katedry. Hojnie wspierali szkoły, m.in. Roczną Żeńską Szkołę Rolniczą w Marysinie pod Lubrańcem. Rodową biżuterię Kretkowskich Maria przekazała na Jasną Górę dla przyozdobienia korony Matki Boskiej Częstochowskiej.
Po wybuchu II wojny światowej majątek przejęli Niemcy a wówczas już wdowa Kretkowska została wysiedlona i nigdy już w Baruchowie nie zamieszkała. Sytuacja polityczna w zmieniającej się wówczas Polsce sprawiła, że nie była mile widziana w swoich dawnych stronach. Przeniosła się do wsi Świątniki koło Lubrańca, w której spędziła ostatnie dni swojego życia w zapomnieniu i upokorzeniu.
Maria Kretkowska zmarła 26 grudnia 1947 roku i została pochowana w Kowalu.
W 2002 roku społeczność Baruchowa w uznaniu dla jej zasług postanowiła nadać jej imię funkcjonującemu tutaj lokalnemu gimnazjum. Po reformie edukacji jej imię zostało nadane istniejącemu w Baruchowie Zespołowi Szkolno-Przedszkolnemu.