Dziś ostatni dzień karnawału. Niebawem podkoziołek, a po nim, w Środę Popielcową, rozpocznie się okres postu. Kończąc naszą serię o zapustnikach, nie możemy nie wspomnieć o kapeli, z którą współcześnie wędrują przebierańcy.
W okresie przedwojennym i po wojnie wiele grup zapustnych chodziło bez grajka, ewentualnie z przebierańcami szedł miejscowy skrzypek lub harmonista. Ich miejsce zajęli z czasem gitarzyści i akordeoniści. Obecnie pochodowi może towarzyszyć kapela ludowa i członkowie strażackich orkiestr grający na instrumentach dętych.
Jak są ubrani muzykanci? Ich przebrania są różnorodne. Mogą mieć na sobie strój kujawski przystrojony kolorowymi ozdobami, strój arlekina czy nawet Meksykanina.
Tradycyjnie pochód uświetniał specjalny, związany z „kozą” utwór – kozak. Współcześnie gra go jedynie, od czasu do czasu, kapela Koza z Lubania i Koza z Mikanowa. Natomiast Koza z Kruszyna grywa tradycyjny utwór „Ożenił się Abram”.
Poza tym muzyka, która towarzyszy zapustnikom, nie ma wiele wspólnego z tradycyjną muzyką ludową. Współcześnie grupy zapustne najczęściej wędrują w akompaniamencie popularnych piosenek disco polo, utworów weselnych, wojskowych czy więziennych. Mogą grać też melodie jazzowe. W kujawskich kapelach zapustnych występują instrumenty takie jak: saksofon, werbel, akordeon, bęben i trąbka.
Źródła:
Pawłowska K., „Od ludowych zapustów do miejskiej karnawałowej parady”, w: „Świat na opak. Ludowe zapusty, wczoraj i dziś, na przykładzie wybranych regionów w Polsce” [red. P. Nowakowski, K. Pawłowska, M. Grabowska], Włocławek 2009.
Pawłowska K., Wąsik B., „Kujawskie zapusty: od obrzędu do zabawy”, Włocławek 2014.
Tymczasem zapraszamy do katalogu i bibliotek po publikacje o zapustach.
Zdjęcia: Koza z Kruszyna, niezwykle ważna i jedna z pierwszych kujawskich grup zapustnych. Serdecznie dziękujemy za zgodę na wykorzystanie fotografii w celu popularyzowania regionu i wiedzy o zapustach kujawskich.
Zachęcamy też do obejrzenia galerii z tłustego czwartku w bibliotece, który uświetniła właśnie koza z Kruszyna oraz relacji z wydarzenia na stronie internetowej TV Kujawy.