Wyspiański, Mickiewicz, Słowacki, Molier, Iredyński, Fredro, Szekspir, Goethe. Co łączy tych wszystkich panów? Byli to niewątpliwie jedni z najbardziej znanych dramaturgów. Dlaczego o tym piszemy? Ponieważ dziś przypada Międzynarodowy Dzień Teatru. W związku z tym w „Książce na weekend” kilka propozycji utworów autorstwa polskich i zagranicznych tuzów.
„Mało- to wiele, a oszczędna w słowie
Miłość i skromność mnie najwięcej powie. „
mówi Tezeusz – bohater „Snu nocy letniej” W. Szekspira. Istnieją dwie hipotezy powstania tekstu. Według jednej z nich, został napisany z okazji ślubu bliżej nieznanej, bogatej pary. Inna mówi, że powstał dla królowej Elżbiety I. Sztuka rozgrywa się w noc świętojańską w lesie ateńskim. Opowiada historię trzech par: Hermii i jej narzeczonego Lizarda, Demetriusza i Heleny oraz króla elfów Oberona i królowej elfów Tytanii.
Powstały w XVI wieku tekst był inspiracją dla wielu twórców, również współczesnych. Do najważniejszych inscenizacji na Wyspach należy zaliczyć tę z 1840 roku. Została wystawiona przez Madame Vestris, tam też dodano elementy muzyczne i baletowe. Z kolei w 2013 roku Bałtycki Teatr Tańca w Gdańsku zrealizował balet z librettem dramatu Szekspira i muzyką Gorana Bregovica. Historia ta zainspirowała również twórców filmowych. Pierwsza ekranizacja z 1935 roku w reżyserii Maxa Reinharda doczekała się dwóch Oskarów. W 1960 r. swoją premierę miała opera A Midsummer Night’s Dream”. W 1999 powstała wersja, która zebrała na planie znane nazwiska Hollywood: Kevin’a Kline’a, Michelle Pfeiffer, Stanley’a Tucci czy Christiana’a Bale’a. Natomiast w 2005r. telewizja BBC dokonała adaptacji dzieła przenosząc jego akcję w czasy współczesne. Dialogi luźno, ale jednak, nawiązują tu do oryginału.
Pójdźmy zatem kluczem niezapomnianych i często oryginalnych inscenizacji słynnych dramatów. Kolejnym z nich będzie „Balladyna” Juliusza Słowackiego. Na jej podstawie została oparta opera „Goplana” Władysława Żeleńskiego do libretta Ludomiła Germana. W 2009 roku powstała pierwsza filmowa, współczesna interpretacja „Balladyny” w reżyserii Dariusza Zawiślaka z udziałem Faye Dunaway. Współpraca ta miała miejsce z okazji 200. rocznicy urodzin Słowackiego. Z kolei w 2018r. Odbyła się premiera brytyjskiej „Balladyny” w londyńskim Drayton Arms Theather.
Jednak najbardziej znane przedstawienie tego dramatu powstało w 1974 roku, w Teatrze Narodowym w Warszawie. Wyreżyserował je Adam Hanuszkiewicz, główną rolę zagrała Anna Chodakowska. Przedstawienie wzbudziło wiele kontrowersji. Zarzucano reżyserowi, że ma mnóstwo nietypowych pomysłów realizacyjnych i tworzy teatr efektowny, dzieje się to jednak kosztem literackich pierwowzorów. Dlaczego? Chociażby dlatego, że w realizacji Hanuszkiewicza pojawiły się japońskie motocykle marki Honda. Jeździli na nich Goplana – Bożena Dykiel, Skierka – Mieczysław Hryniewicz i Chochlik – Wiktor Zborowski. Spektakl zawierał mnóstwo innych oryginalnych rozwiązań. Nie będziemy zdradzać wszystkiego. Zachęcamy jednak do zapoznania się w tekstem Słowackiego i porównaniem go ze scenicznymi interpretacjami.
